Doktrina rehabilitacije da invalidno lice treba tretirati kao celovito ljudsko biće odredila je medicinske, psihološke i socijalne segmente rehabilitacije, na osnovu kojih se razvijaju odgovarajuće delatnosti. Na taj način je u Klinici u timskom radu u procesu rehabilitacije iskazana potreba za angažovanjem psihologa, sa potrebnim psihološkim znanjima.
I pored povećanog značaja psihološke rehabilitacije telesnih invalida, još uvek ne postoji jedinstvena teorija i metodološka doktrina na opštem nivou. Na osnovu spoznaje psihološke problematike pacijenata Klinike, referentni okvir delatnosti psihologa je integracija:
- savremenih znanja iz kliničke, razvojne i pedagoške psihologije i neuropsihologije;
- holističkog modela stresa;
- modela psihosocijalne rehabilitacije (formulisanog od Svetske zdravstvene organizacije);
- multidimenzionalnog modela bolesti (sadržanog u Međunarodnoj klasifikaciji bolesti, povreda i uzroka smrti);
- dosadašnjih kliničkih iskustava;
uz korišćenje, uglavnom strane literature iz domena psihosocijalnih aspekata habilitacije i rehabilitacije osoba sa fizičkim hendikepom.
Sadržaj poslova kliničkog psihologa se sastoji u sledećem:
- kompletna eksplorativna i dijagnostička obrada pacijenta, sa pismenim nalazom i mišljenjem;
- procena adaptiranosti na invaliditet;
- kompletno testovno ispitivanje organskog oštećenja CNS savremenim neuropsihološkim dijagnostičkim metodama i sredstvima;
- psihološko ispitivanje razvojnim skalama;
- ocena radne sposobnosti (ORS), po završenoj rehabilitaciji;
- profesionalna orijentacija;
- površinska individualna psihoterapija;
- grupna psihoterapija;
- psihološko savetovanje;
- intervencija u krizi;
- porodična psihoterapija.
Problemi kojima se klinički psiholozi bave u dijagnostici su:
- ispitivanje nivoa intelektualnog funkcionisanja;
- eksploracija ličnosti;
- diferencijalna dijagnostika;
- procena koping sposobnosti i nivoa adaptacije pacijenta i porodice.
U kliničkoj dijagnostici se koriste priznate dijagnostičke tehnike i eklektički terapijski pristup.
Problemi kojima se klinički psiholozi bave u terapiji su: kriza nakon nastajanja fizičkog hendikepa, posttraumatski stres, adolescentne krize, anksioznost, depresija, fenomeni negiranja, psihološke regresije, preterana upotreba odbrambenih mehanizama, porodična dinamika, psihopatološka dekompenzacija, razvoj motivacija za dugotrajni tretman habilitacije i rehabilitacije, kao i profesionalna rehabilitacija.
Krajnji cilj psihološke terapije je pružanje psihološke podrške i pomoći osobama sa fizičkim hendikepom i njihovim porodicama u prevladavanju hendikepa i poboljšanju mogućnosti za optimalni nivo samostalnog funkcionisanja.
Poslovi psihologa se obavljaju sa nedeljivom odgovornošću i kompetencijom. Zato treba u narednom periodu unaprediti, osavremeniti i standardizovati rad psihologa i precizno postaviti teorijski i metodološki pristup u prevazilaženju emocionalnih posledica hendikepa.